Τσίλερ, Ερνέστος

(Ziller, 1837 – 1923). Γερμανός αρχιτέκτονας, ένας από τους σημαντικότερους της τελευταίας περιόδου του νεοκλασικισμού στην Ελλάδα. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Δρέσδης και ήρθε στην Ελλάδα το 1860 ως βοηθός του Θεοφίλου Χάνσεν και ανέλαβε την επίβλεψη της εκτέλεσης των έργων του. Από τότε εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, απέκτησε αργότερα την ελληνική υπηκοότητα και ανέπτυξε εξαιρετική επαγγελματική και επιστημονική δραστηριότητα. Ακολουθώντας το παράδειγμα των άλλων ξένων συγχρόνων του αρχιτεκτόνων, μελέτησε τα αρχαία μνημεία κι έγραψε αξιόλογες αρχαιολογικές μελέτες για τον Παρθενώνα και το Παναθηναϊκό Στάδιο. Συγχρόνως ανέλαβε τη μελέτη πληθώρας δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων. Μεταξύ των γνωστότερων έργων του περιλαμβάνονται τα ανάκτορα της οδού Ηρώδη του Αττικού, το κεντρικό κτίριο της Σχολής των Ευελπίδων, το Ορφανοτροφείο Χατζηκώνστα (κατεδαφίστηκε το 1963), το Δημαρχείο της Ερμούπολης, το Ιλίου Μέλαθρον (που χτίστηκε ως κατοικία του Ερρίκου Σλίμαν), το μέγαρο Μελά, όπου σήμερα στεγάζεται το Κεντρικό Ταχυδρομείο της Αθήνας και πολλά άλλα. Μελέτησε επίσης και έχτισε τα περισσότεραθέατρα του περασμένου αιώνα, από τα οποία σώζονται ακόμη και λειτουργούν ορισμένα. Αναφέρουμε το Εθνικό Θέατρο της Αθήνας, το Δημοτικό θέατρο της Αθήνας (κατεδαφίστηκε το 1938), το Δημοτικό Θέατρο της Πάτρας και το Δημοτικό Θέατρο Ζακύνθου (καταστράφηκε από τον σεισμό του 1953). Σώζονται, τέλος, ορισμένα από τα σπίτια που έχτισε στον Πειραιά. Ο Τ. είναι ασφαλώς ο καλύτερος εκπρόσωπος της εποχής του νεοκλασικισμού. Τα έργα του υποφέρουν συνήθως από φόρτο διακοσμητικών στοιχείων και, μολονότι μελέτησε τα αρχαία ελληνικά μνημεία, συναντάμε πολλές φορές στα έργα του στοιχεία που «ρωμαΐζουν». Ωστόσο τα κτίριά του έχουν ευχάριστες αναλογίες και οι κτιριολογικές του λύσεις είναι ορθές. Ορισμένες συνθέσεις του, όπως το Ιλίου Μέλαθρον, έχουν μια ιδιαίτερα έκδηλη ευγένεια και κομψότητα. Αλλά η σημασία του Τ. βρίσκεται κυρίως στο γεγονός ότι η πολύχρονη και έντονη παρουσία του επέδρασε σημαντικά στη νεοελληνική αρχιτεκτονική και ο ίδιος με τα έργα του κατόρθωσε να φέρει την περίοδο του νεοκλασικισμού έως τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα. To Εθνικό θέατρο στην Αθήνα, έργο του Ερνέστου Τσίλερ, ένα από τα αξιολογότερα κτίσματα νεοκλασικής τεχνοτροπίας στην Αθήνα. Ο Eρν. Τσίλερ έχτισε τα περισσότερα ελληνικά θέατρα του περασμένου αιώνα.